De geüpcyclede wollen kleden van Fred Velders

De Haagse kunstenaar Fred Velders maakt wollen kleden van geüpcyclede wol. Hij is geboren in 1936, maar begon pas op latere leeftijd hiermee. Hij is een autodidact die, wars van theorieën en conventies, gewoon z’n eigen gang gaat. Voor zijn kleden gebruikt hij restjes wol, soms uit oude voorraad, soms van oude truien. Door de garens eerst te twijnen en vervolgens te vlechten krijgen de kleden een afwisselende textuur. Zelf noemt hij zijn werk ‘pointillistisch schilderen met wol’.

Fred Velders’ lange weg naar kunstenaarschap

Fred Velders is in 1936 geboren en heeft als kind de Tweede Wereldoorlog en de Bezetting bewust meegemaakt. Het gezin van zes werd uit Den Haag naar Oost-Nederland geëvacueerd, waarbij de kinderen bij drie verschillende gastgezinnen terecht kwam. Samen met zijn broer leerde hij zo zichzelf te redden met de spaarzame middelen die er waren.

Hij maakte al vroeg kennis met wol als materiaal; zijn oudere zuster kreeg breiwerk als opdracht mee van school. Van haar leerde hij breien. Pas na zijn carrière als werktuigbouwkundig ingenieur gaat Fred Velders vanaf 2012 wollen kleden maken. Hij is dan 76.

Kleed 289, 186 x 75 cm.

Inspiratie uit een moeilijke periode

Zijn artistieke talenten komen pas laat tot leven, met name onder invloed van zijn stiefdochter Andrea Voerman. In de tijd dat zij studeerde aan de Kunstacademie te Arnhem werd bij haar een ongeneeslijke ziekte vastgesteld. Dankzij de goede zorgen van Velders en zijn partner kon zij toch nog als beeldend kunstenaar actief zijn. Ook voor Fred Velders was dit een ontwikkelingsfase.

Het ‘knutselen’ van allerlei zaken en installaties werd, naast zijn verzorgende taak, zijn belangrijkste activiteit. Door haar ziekte kon zijn dochter door de gebruikte oplosmiddelen niet meer met gewone verfsoorten werken. Velders maakte speciale pigmenten en eitempera, zodat zij toch nog kon blijven schilderen. Andrea overleed uiteindelijk in 2004. Na haar overlijden maakte hij enkele enkelstuks creatieve boeken en collages van het leven van en met Andrea, met haar teksten, fotowerk en schilderijen.

Kleed 291, 155 x 75 cm.

De techniek achter de wollen kleden van Fred Velders

Met behulp van trap en pannendeksel twijnt Fred Velders draden van verschillende kleuren samen.

Fred is bijna zijn hele leven blijven breien. Op enig moment kreeg hij echter elleboogklachten en moest hij het breien opgeven. Om toch met wol als materiaal te blijven werken (want hij geeft de voorkeur aan wol boven andere en synthetische materialen) bedacht hij een geheel eigen idee van het verwerken van wol.

Hij begint met reeds gebreide oude truien weer uit elkaar te halen. De draden van verschillende kleuren twijnt hij tot zeer divers gekleurde dikke draden van vier tot zes meter. Dat twijnen gebeurde in het trapportaal van de woning, later op een trap in de keuken. Aan een lange streng van enkele verschillend gekleurde draden wordt aan één uiteinde een metalen deksel van een pan verbonden. Vervolgens gaat hij dan boven in het trapportaal staan en geeft een slinger aan de draden. Door het gewicht van de deksel twijnen de draden tot een nieuwe en dikkere, veelkleurige draad.

Van vlechten tot kleden

De kabels worden op tafel gelegd, geschikt en gepositioneerd, gedraaid en aan elkaar genaaid.

Drie van de verkregen draden vlecht hij vervolgens samen tot één kabel. Deze kabels worden op een plat oppervlak gelegd. Hij schikt, positioneert en draait ze tot hij het gewenste effect bereikt. Uiteindelijk naait hij de kabels aan elkaar. Zo vervaardigt Fred Velders zijn unieke wollen kleden, die zowel als wanddecoraties en als vloerkleden kunnen dienen. Zoals u op bijgaande foto’s kunt zien zijn het zeer kleurrijke en organisch gevormde creaties. Zelf zegt hij: ‘als je op één van deze kleden gaat staan, kun je zowel onder als boven je een sterrenhemel ervaren’.

Door verschillende kleuren wol te twijnen ontstaan er in de kabels als het ware stipjes. Het eindresultaat, het wollen kleed, lijkt daardoor opgebouwd uit stipjes gekleurde wol. Dit verklaart de uitdrukking ‘pointillistisch schilderen met wol’. De methode is nieuw en leidt tot dit bijzondere effect. Het resultaat is iets wat eenmalig is en niet valt te reproduceren.

Kleed 274, 220 x 155 cm.

Oude wol

Kleed 293, 140 x 85 cm. Het pointillistisch schilderen met wol is hier duidelijk te zien.

De wollen kleden van Fred Velders zijn gemaakt van oude wol, een enkele keer aangevuld met applicaties in ander materiaal. Om altijd voldoende wol te hebben koopt hij – waar dat maar kan – oude, handgebreide truien en restpartijen wol van overleden breisters. De wol is vaak tientallen jaren oud. Zo bouwt hij een grote voorraad van allerlei soorten wol in verschillende kleuren op.

De kleden hebben geen titels. In plaats daarvan heeft ieder kleed een nummer. Herkennen we daar de voormalige ingenieur in?

Exposities

Kunstvereniging Diepenheim, september 2014
BKKC Tilburg, februari 2016
World Art Delft, september 2018

Kleed 286, 120 x 90 cm.

Kleed 279, 140 x 100 cm.

Kleed 287, 125 x 65 cm.

Aantal keren gelezen: 6407.

by